W porozumieniach o zawieszeniu broni, takich jak te, które zakończyły wojnę koreańską w 1953 r. i konflikt w Naddniestrzu w Mołdawii w 1992 r., obie strony zobowiązują się do zaprzestania walk i często tworzą mechanizmy, takie jak strefy zdemilitaryzowane, aby zapobiec wznowieniu przemocy.
Chociaż porozumienia o zawieszeniu broni mogą być dość szczegółowe (porozumienie z Koreą liczyło prawie 40 stron), generalnie nie odnoszą się one do politycznych motywów konfliktu, co oznacza, że napięcia mogą trwać, a stosunki dyplomatyczne i gospodarcze między stronami często pozostają na minimalnym poziomie.
Porozumienia o zawieszeniu broni, które mają mechanizmy monitorowania i zapewniania zgodności w celu zmniejszenia ryzyka wznowienia konfliktu, są trwalsze niż te, które ich nie mają.
Zawieszenie broni na Ukrainie
Zawieszenie broni na Ukrainie zamroziłoby linie frontu i na dłuższą metę zakończyłoby aktywną walkę. Rosja zaprzestanie prób zajęcia dodatkowego terytorium Ukrainy i zaprzestania ataków rakietowych na ukraińskie miasta i infrastrukturę.
Siły ukraińskie powstrzymałyby swoje kontrofensywy – uderzenia na zajęte przez Rosję obszary Ukrainy i na samą Rosję.
Nadal toczyłyby się nierozwiązane spory terytorialne (czyli rozbieżne stanowiska co do przebiegu granic Ukrainy) między Kijowem a Moskwą; byłyby one kwestionowane politycznie i ekonomicznie, a nie militarnie.
Kluczowe kwestie polityczne pozostające poza kontrolą terytorialną, począwszy od wypłaty rosyjskich reparacji, a skończywszy na statusie geopolitycznym Ukrainy, pozostałyby nierozwiązane.
Strony prawdopodobnie prowadziłyby tylko minimalny handel; granice byłyby w dużej mierze zamknięte.
Ugoda polityczna
Ugoda polityczna lub traktat pokojowy obejmowałby zarówno trwałe zawieszenie broni, jak i rozwiązanie przynajmniej części sporów, które wywołały wojnę lub wynikły w jej trakcie.
Od 1946 r. traktaty pokojowe są mniej powszechne niż porozumienia o zawieszeniu broni, ale zwykle prowadzą do trwałego zakończenia walk i zmniejszenia napięć.
W przypadku wojny rosyjsko-ukraińskiej rozwiązanie wiązałoby się z wynegocjowaniem kompromisów w niektórych kluczowych dla obu stron kwestiach politycznych.
Dwustronne negocjacje rosyjsko-ukraińskie w pierwszych tygodniach wojny, których kulminacją był komunikat ze Stambułu opublikowany pod koniec marca, oraz nowsze oświadczenia przywódców politycznych dają wskazówki co do niektórych kwestii, które mogłoby objąć porozumienie polityczne.
Dla Rosji kluczowa byłaby prawdopodobnie kodyfikacja niezaangażowania Ukrainy.
Ukraina chciałaby wzmocnionych zobowiązań Zachodu w zakresie jej bezpieczeństwa, ponieważ nie ufa Rosji, że wywiąże się z jakiegokolwiek porozumienia.
Ugoda mogłaby obejmować wiele innych kwestii, takich jak fundusz odbudowy, handel dwustronny, sprawy kulturalne i swoboda przemieszczania się oraz warunki zniesienia zachodnich sankcji wobec Rosji.
Ugoda polityczna nie musi obejmować wszystkich tych kwestii lub może dotyczyć innych kwestii. Ale głównym rezultatem byłby powrót do pewnego stopnia normalnych stosunków między byłymi walczącymi stronami.
Co ważne, strony mogły uzgodnić, że nie zgadzają się co do statusu określonego terytorium, nawet jeśli osiągnęły porozumienie w innych kwestiach.
Na przykład Związek Radziecki i Japonia znormalizowały stosunki dyplomatyczne i handlowe w 1956 r., ale spory terytorialne między Moskwą a Tokio nigdy nie zostały rozwiązane. Ugoda polityczna nie musi definitywnie rozwiązywać wszystkich różnic między stronami; musi zająć się wystarczającą liczbą tych różnic, aby jakościowo poprawić szersze stosunki między byłymi walczącymi stronami.
Te dwie kategorie negocjowanych zakończeń wojen – zawieszenie broni i porozumienia polityczne – często nie są tak wyraźnie rozróżnione w praktyce: wiele porozumień o zawieszeniu broni dotyczy niektórych kwestii politycznych, a niektóre ugody, jak zauważono, pozostawiają nierozwiązane kluczowe spory polityczne.
Wynegocjowany koniec wojny na Ukrainie mieści się prawdopodobnie gdzieś pomiędzy tymi dwoma idealnymi typami.