Amerykańska blokada Kuby jest kluczową częścią długotrwałej wojny Waszyngtonu, rozpoczętej wkrótce po tym, jak Fidel Castro poprowadził rewolucję mającą na celu obalenie wspieranej przez Stany Zjednoczone dyktatury wojskowej w 1959 roku.
We wrześniu 1959 roku, gdy Castro ograniczył prywatną własność ziemi uprawnej i przygotowywał się do nacjonalizacji przemysłu będącego własnością zagraniczną, ambasador Stanów Zjednoczonych w tym kraju wyraził zaniepokojenie traktowania zagranicznych interesów.
W następnym miesiącu prezydent Dwight Eisenhower zatwierdził program wsparcia działań przeciwko Kubie. W nadziei obalenia rządu Castro podjęto wiele kampanii sabotażowych i bombardowania kraju.
Zimna wojna nadała tej amerykańskiej misji dodatkowy pilny charakter.
W 1960 r. Eisenhower ostrzegł Sowietów, że jego administracja nie będzie tolerować „ustanowienia reżimu zdominowanego przez międzynarodowy komunizm na półkuli zachodniej” i rząd USA będzie interweniował w krajach półkuli gdyby były one sprzeczne z amerykańskimi interesami.
W nadziei na powstrzymanie rozprzestrzeniania się „kastroizmu” i zakończenie go na Kubie, Waszyngton naciskał na inne kraje Ameryki Łacińskiej, by zerwały stosunki dyplomatyczne, zakazały podróży i dostawy wszelkich towarów na Kubę oraz usunięcie Kuby z Organizacji Państw Amerykańskich.
Po skutecznym wywieraniu nacisku na europejskie i kanadyjskie banki anulowały i odmówiły pożyczek rządowi kubańskiemu. W październiku 1960 r. rozpoczęło się to, co nazwano amerykańską „kwarantanną”.
W 1963 roku, pod rządami prezydenta Johna F. Kennedy’ego, blokada jaką znamy dzisiaj była w pełni wdrożona.
To był niemały wyczyn.
Blokada różni się od embarga tym, że jest metodą wojenną, która zgodnie z prawem międzynarodowym może być realizowana tylko w ramach konfliktu zbrojnego.
Nie bez powodu prawnicy twierdzili, że blokada Kuby stanowi poważne naruszenie prawa międzynarodowego, w szczególności dlatego, że jej celem jest wymuszenie zmiany rządu. Nawet doradcy prawni rządu USA stwierdzili w 1962 roku, że „może być ona postrzegana przez Kubę i inne narody bloku sowieckiego jako akt wojny”.
Amerykańscy politycy mieli nadzieję, że zubożenie i zagłodzenie Kubańczyków doprowadzi do obalenia F. Castro. „Należy szybko podjąć wszelkie możliwe środki, aby osłabić życie gospodarcze Kuby, spowodować głód, rozpacz i obalenie rządu”, napisał w 1960 r. urzędnik Departamentu Stanu.
Eisenhower ujął to jaśniej: „Jeśli oni (naród kubański) są głodni, to wyrzucą Castro”.
Dokręć śruby
Jako największy i najbliższy partner handlowy Kuby, Stany Zjednoczone wywarły natychmiastowy wpływ na jej gospodarkę, zamykając całkowicie handel.
Udział kubańskiego eksportu do Stanów Zjednoczonych spadł z ponad 60% w latach 50. do mniej niż 5% w 1961 r. W 2018 r. agencja ONZ oszacowała, że embargo kosztowało Kubę ponad 130 miliardów dolarów w ciągu sześciu dekad, co jest znaczące dla kraju, którego średnie roczne PKB to tylko ułamek tej kwoty.
Blok sowiecki utrzymywał kubańską gospodarkę przez dziesięciolecia, zarówno dzięki miliardowym rocznym subsydiom, jak i wypełnianiu luki handlowej pozostawionej przez Stany Zjednoczone, stając się w ten sposób odpowiedzialny za 79-90% gospodarki Kuby. Od paliwa, maszyn i części zamiennych, nawozów, a nawet tłuszczów używanych do produkcji mydła.
Rozpad Związku Radzieckiego w 1991 roku był największym wstrząsem, jaki dotknął gospodarkę kubańską w ciągu tej dekady, czyniąc ją bardziej niż kiedykolwiek podatną na blokadę amerykańską. PKB spadł o 35%, podczas gdy produkcja rolna i moce produkcyjne spadły odpowiednio o 47 i 90%. Budownictwo i przewozy pasażerskie spadły o ponad 70%, a kolejki po jedzenie, godziny bez bieżącej wody i przerwy w dostawie prądu stały się na porządku dziennym. Ponieważ nagle trzeba było racjonować mydło, Kubańczycy musieli zadowolić się czterema marnymi kostkami rocznie.
Kiedy handel między Kubą a filiami amerykańskich firm gwałtownie wzrósł po upadku Związku Radzieckiego, w następnym roku Kongres Stanów Zjednoczonych uchwalił ustawę o demokracji kubańskiej, aby zabronić handlu, inwestycji i podróży na Kubę. Doprowadziło to do anulowania dziesiątek umów handlowych z krajem.
W ciągu czterech lat urzędowania D. Trump podpisał ponad dwieście dyrektyw mających na celu wywołanie jeszcze większego kryzysu w kubańskiej gospodarce.
Blokada wywarła niszczący wpływ na prywatny sektor Kuby, który jest silnie uzależniony od turystyki i podróży do USA w celu zakupu materiałów, ani nie jest szczególnie dobra dla amerykańskiego przemysłu i rolnictwa. Według szacunków blokada kosztuje amerykańskich przedsiębiorców i rolników prawie 6 miliardów dolarów rocznie z braku przychodów eksportowych.