Amerykańskie sankcje gospodarcze na Kubę – „el bloqueo”, rozwijały się w ciągu kolejnych sześćdziesięciu lat od ich wprowadzenia przez prezydenta Johna F. Kennediego.
Ta notatka z 1960 r., napisana przez zastępcę asystenta sekretarza stanu Lestora Mallory’ego, stanowiła wstępne uzasadnienie dla amerykańskich sankcji handlowych wobec Kuby.
Chronologia wydarzeń na Kubie (1960 -2021 r.):
1960
Prezydent Dwight D. Eisenhower wprowadził pierwsze sankcje gospodarcze wobec rewolucyjnego rządu Kuby. Decyzję tę podjął w odpowiedzi na działania Fidela Castro, który znacjonalizował amerykańskie i brytyjskie przedsiębiorstwa naftowe po odmowie ze strony Stanów Zjednoczonych dotyczącej rafinacji rosyjskiej ropy. W odpowiedzi na te wydarzenia, Eisenhower zdecydował się na surowe środki odwetowe, takie jak ograniczenie importu i zakaz sprzedaży kubańskiego cukru w Stanach Zjednoczonych. Warto zaznaczyć, że eksport cukru stanowił wówczas około 80 procent ogólnego eksportu Kuby.
Sankcje te były elementem szerszej strategii USA, której celem było obalenie reżimu Fidela Castro. W ramach tej strategii, Amerykański rząd udzielał wsparcia finansowego dla kubańskich opozycjonistów, dążących do przemian wewnętrznych, oraz prowadził działania przygotowawcze mające na celu przyspieszenie potencjalnego wygnania Castro z Kuby.
1962-1963
Po nieudanej inwazji w Zatoce Świń, prezydent John F. Kennedy skorzystał z uprawnień wynikających z ustawy o pomocy zagranicznej w celu wprowadzenia całkowitego embarga na wszelki handel z Kubą.
W kolejnym roku, posługując się ustawą o obrocie z wrogiem, rozszerzył embargo na wszystkie transakcje finansowe, wymagając wcześniejszego uzyskania zezwolenia Sekretarza Skarbu. Departament Skarbu opracował przepisy dotyczące kontroli aktywów kubańskich (CACR), mające na celu szczegółowe skatalogowanie dozwolonych transakcji.
Sankcje wprowadzone przez Kennedy’ego, podobnie jak te przez Eisenhowera, były elementem szerszego programu zmiany reżimu, obejmującego działania sabotażowe i ataki paramilitarne ze strony Stanów Zjednoczonych.
1964
Polityka prezydenta Lyndona Johnsona polegająca na „zaprzeczeniu gospodarczym” skupiała się na uczynieniu embarga wielostronnym.
Stany Zjednoczone przekupiły silnie uzbrojonych członków Organizacji Państw Amerykańskich, aby przyłączyli się do embarga, które zerwało stosunki dyplomatyczne i gospodarcze z Kubą.
Tylko Meksyk odmówił.
Europejczycy nie przyłączyli się publicznie do embarga, ale po cichu współpracowali, ograniczając handel z Kubą. Johnson również zabronił sprzedaży żywności na Kubę, którą Kennedy zwolnił z embarga, oraz odrzucił argument prokuratora generalnego Roberta F. Kennedy’ego, że podróże powinny być zwolnione, ponieważ zakazanie ich było niezgodne z zasadami amerykańskimi.
1964
Polityka prezydenta Lyndona Johnsona polegająca na „zaprzeczeniu gospodarczym” skupiała się na uczynieniu embarga wielostronnym.
Stany Zjednoczone przekupiły silnie uzbrojonych członków Organizacji Państw Amerykańskich, aby przyłączyli się do embarga, które zerwało stosunki dyplomatyczne i gospodarcze z Kubą.
Tylko Meksyk odmówił.
Europejczycy nie przyłączyli się publicznie do embarga, ale po cichu współpracowali, ograniczając handel z Kubą. Johnson również zabronił sprzedaży żywności na Kubę, którą Kennedy zwolnił z embarga, oraz odrzucił argument prokuratora generalnego Roberta F. Kennedy’ego, że podróże powinny być zwolnione, ponieważ zakazanie ich było niezgodne z zasadami amerykańskimi.
Urzędnicy z USA nałożyli embargo na dostawy żywności jako środek przymuszenia rządu Kuby do zakupu „niesmacznego” smalcu pochodzącego z Holandii, który nie cieszy się popularnością wśród Kubanów
1977
Prezydent Jimmy Carter miał również nadzieję na normalizację stosunków z Kubą i jako pierwszy krok całkowicie zniósł zakaz podróżowania, upoważniając jednocześnie kubańskich Amerykanów do wysyłania przekazów pieniężnych rodzinom na wyspie.
Rozważał również zniesienie embarga na żywność i lekarstwa, jednak ostatecznie zrezygnował z tego pomysłu, obawiając się, że pozwoliłoby to Kubie wznowić sprzedaż cukru, co znacznie pobudziłoby jej gospodarkę.
Później w tym samym roku, gdy Kuba zwróciła się z prośbą o zakup kilkudziesięciu leków, które były dostępne tylko u amerykańskich dostawców, doradca ds. bezpieczeństwa narodowego Zbigniew Brzeziński przekonał Cartera do odmowy.
1982
Prezydent Ronald Reagan wprowadził nowe sankcje mające na celu ukaranie Kuby za wspieranie ruchów rewolucyjnych w Ameryce Środkowej. Ponownie został wprowadzony zakaz podróżowania dla większości mieszkańców USA, a także zakaz podróżowania do Stanów Zjednoczonych dla większości Kubańczyków.
Dodatkowo, prezydent Reagan zakazał importu z krajów trzecich jakichkolwiek produktów zawierających kubański nikiel. Ponadto, Kuba została umieszczona na liście Państwowych Sponsorów Terroryzmu Departamentu Stanu i pozostała na niej do 2015 roku.
W większości przypadków, sankcje wynikające z wpisania na listę terroryzmu były już częścią embarga kubańskiego, jednak umieszczenie na tej liście spowodowało większą niechęć międzynarodowych instytucji finansowych do prowadzenia interesów z Kubą.
1988
Poprawka przedstawiciela Howarda Bermana (D-CA) do Międzynarodowej Ustawy o Nadzwyczajnych Mocach Gospodarczych (IEEPA) oraz Ustawy o Handlu z Wrogiem pozwalała na zwolnienie z sankcji nałożonych przez Stany Zjednoczone na jakikolwiek kraj w zakresie importu lub eksportu „publikacji, filmów, plakatów, zapisów fonograficznych, fotografii, mikrofilmów, mikrofisz, taśm lub innych materiałów informacyjnych„.
Dzięki temu kubańscy artyści i pisarze mogli swobodnie sprzedawać swoje prace w Stanach Zjednoczonych.
1989-1991
Gdy prezydent George HW Bush i sowiecki przywódca Michaił Gorbaczow negocjowali zakończenie zimnej wojny, Stany Zjednoczone naciskały na Związek Radziecki, aby odciął pomoc gospodarczą dla Kuby o wartości około 3 miliardów dolarów rocznie, jako warunek pomocy amerykańskiej dla Związku Radzieckiego.
Gorbaczow odmówił, ale po upadku Związku Radzieckiego, nowy prezydent Rosji, Borys Jelcyn, zgodził się na żądanie USA.
Ta decyzja spowodowała, że Kuba wpadła w trwającą dekadę depresję, znana jako „Okres Specjalny„.
1992
W związku z załamaniem się kubańskiej gospodarki, Kongres Stanów Zjednoczonych uchwalił Cuban Democracy Act (CDA), mający na celu zaostrzenie embarga w nadziei na ostateczne doprowadzenie do zmiany reżimu. Kandydat na prezydenta, Bill Clinton, poparł CDA, a prezydent Bush podpisał go jako prawo.
CDA ponownie wprowadziła zakaz handlu między Kubą a filiami amerykańskich firm w krajach trzecich, co skutkowało odcięciem około 700 milionów dolarów w handlu, głównie w sektorze żywnościowym i medycznym. Ponadto, CDA przywróciła zakaz dokowania statków handlowych z Kubą w Stanach Zjednoczonych na okres 180 dni i dała prezydentowi prawo do odcięcia pomocy zagranicznej każdemu krajowi, który udzielał pomocy Kubie.
CDA wprowadziła również pewne wyjątki, takie jak umożliwienie darowizn żywnościowych, sprzedaż usług i sprzętu telekomunikacyjnego oraz sprzedaż leków, ale wprowadzono surowe regulacje, które bardzo ograniczyły wymianę handlową. Ostatecznie CDA stwierdziła, że embargo powinno zostać zniesione dopiero wtedy, gdy Kuba stanie się demokratycznym państwem i zatwierdził to Departament Stanu Stanów Zjednoczonych.
1994
W związku z załamaniem się kubańskiej gospodarki, Kongres Stanów Zjednoczonych uchwalił Cuban Democracy Act (CDA), mający na celu zaostrzenie embarga w nadziei na ostateczne doprowadzenie do zmiany reżimu. Kandydat na prezydenta, Bill Clinton, poparł CDA, a prezydent Bush podpisał go jako prawo.
CDA ponownie wprowadziła zakaz handlu między Kubą a filiami amerykańskich firm w krajach trzecich, co skutkowało odcięciem około 700 milionów dolarów w handlu, głównie w sektorze żywnościowym i medycznym. Ponadto, CDA przywróciła zakaz dokowania statków handlowych z Kubą w Stanach Zjednoczonych na okres 180 dni i dała prezydentowi prawo do odcięcia pomocy zagranicznej każdemu krajowi, który udzielał pomocy Kubie.
CDA wprowadziła również pewne wyjątki, takie jak umożliwienie darowizn żywnościowych, sprzedaż usług i sprzętu telekomunikacyjnego oraz sprzedaż leków, ale wprowadzono surowe regulacje, które bardzo ograniczyły wymianę handlową. Ostatecznie CDA stwierdziła, że embargo powinno zostać zniesione dopiero wtedy, gdy Kuba stanie się demokratycznym państwem i zatwierdził to Departament Stanu Stanów Zjednoczonych.
1996
Po tragicznym zestrzeleniu dwóch małych samolotów przez kubańskie siły powietrzne, w wyniku czego zginęło czterech kubańskich Amerykanów z organizacji emigracyjnej „Brothers to the Rescue„, prezydent podpisał Kubańską Ustawę o Wolności i Solidarności Demokratycznej. Ta ustawa wprowadziła embargo i określiła warunki, które muszą zostać spełnione przed jego zniesieniem. Kuba musiała stać się wielopartyjną, wolnorynkową demokracją oraz zrekompensować obywatelom USA i Kubańczykom za majątek znacjonalizowany po rewolucji.
Aby zniechęcić do inwestycji zagranicznych na Kubie, tytuł III tej ustawy umożliwiał każdemu, kto stracił własność na Kubie, pozwanie przed amerykańskim sądem federalnym każdego, kto korzystał w jakikolwiek sposób z tej nieruchomości. To naraziło zagranicznych inwestorów na Kubie na ryzyko sporów sądowych. Ustawa dawała również prezydentowi możliwość zrezygnowania z aktywacji Tytułu III, co oznaczało, że został on wprowadzony w życie dopiero po tym, jak prezydent Donald Trump zdecydował się nie przedłużać zwolnienia w 2019 roku.